Every work of art is an uncommitted crime


-Theodor Adorno-

daDa ποiησΗ dAda λογοtεΧνiα dadA pUnk dADa

Τελάλης:

Τετάρτη, Ιανουαρίου 27, 2010

Μάρλον Μπράντο, κοινωνία του θεάματος, ομαδικοί τάφοι


Η ερμηνεία του Marlon Brando στην ταινία "The Godfather" κάνει την ακαδημία να υποκλιθεί και να του απονέμει το όσκαρ. 27 Μαρτίου του 1973. Μια νεαρή ινδιάνα με το όνομα Mικρό Φτερό ανεβαίνει στη σκηνή για να αρνηθεί εκ μέρους του Brando την ύψιστη διάκριση για έναν ηθοποιό. Ευγενικά, λέει λίγα λόγια για τον λόγο που ο ηθοποιός αρνείται να παραλάβει το όσκαρ, και κλείνει με την ευχή πως στο μέλλον, η καρδιά και η κατανόηση όλων θα συναντήσει την αγάπη και τη γενναιοδωρία. Κάποιοι χειροκροτούν τη μικρή ινδιάνα, ενώ άλλοι την αποδοκιμάζουν γιουχάροντάς την. Το κείμενο το οποίο θα δοθεί στον τύπο μετά την απονομή, γραμμένο από τον Brando, είναι το εξής:


Marlon Brando (από το rare photos of...)

Εδώ και διακόσια χρόνια λέμε στους ινδιάνους που αγωνίζονται για τη γη τους, τη ζωή τους, τις οικογένειές τους και το δικαίωμά τους να είναι ελεύθεροι: «αφήστε κάτω τα όπλα σας φίλοι μου και έτσι θα είμαστε μονιασμένοι. Μόνο όταν αφήσετε τα όπλα σας φίλοι μου θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για ειρήνη και να κλείσουμε μια καλή για εσάς συμφωνία».

Όταν παρέδωσαν τα όπλα τους τους δολοφονήσαμε. Τους είπαμε ψέματα. Τους κλέψαμε τη γη τους. Τους αναγκάσαμε δια της πείνας να υπογράψουν ψεύτικες συμφωνίες που τις ονομάσαμε σύμφωνα φιλίας τα οποία ποτέ δεν τηρήσαμε. Τους μετατρέψαμε σε ζητιάνους σε μια ήπειρο η οποία δίνει ζωή από τότε που η ζωή μπορεί να μνημονευθεί. Και από κάθε (όποια) ερμηνεία της ιστορίας (κι αν το δεις), όσο διαστρεβλωμένη κι αν είναι, δεν πράξαμε σωστά. Δεν είμασταν τίμιοι, ούτε δίκαιοι. Δεν χρειάζεται να τους αποκαταστήσουμε, δεν χρειάζεται να τηρήσουμε κάποιες συμφωνίες, γιατί μας δίνεται από τη δύναμη που έχουμε να πλήξουμε τα δικαιώματά τους, να πάρουμε την ιδιοκτησία τους, να αφαιρέσουμε τις ζωές τους, όταν προσπαθούν να προστατεύσουν τη γη και την ελευθερία τους και να κάνουμε τις αρετές τους έγκλημα και τα δικά μας κρίματα αρετές.

Αλλά υπάρχει κάτι που είναι πέρα από τα όρια αυτής της ανωμαλίας: η τρομερή ετυμηγορία της ιστορίας. Και είναι σίγουρο ότι η ιστορία θα μας κρίνει. Αλλά μας νοιάζει; Ποια σχιζοφρενική ηθική μάς επιτρέπει να φωνάζουμε πιο δυνατά από την εθνική φωνή μας για να ακούσει όλη η υφήλιος ότι τηρούμε τις δεσμεύσεις μας, όταν κάθε σελίδα της ιστορίας και όταν όλες οι διψασμένες, πεινασμένες, ταπεινωτικές μέρες και νύχτες των τελευταίων εκατό χρόνων στη ζωή του Αμερικανού Ινδιάνου διαψεύδουν αυτή τη φωνή;

Φαίνεται ότι ο σεβασμός στην (θεμελιώδη) αρχή και η αγάπη του πλησίον έχουν αποτύχει σε αυτή τη χώρα και ότι το μόνο που κάναμε, το μόνο που καταφέραμε με τη δύναμή μας ήταν να καταστρέψουμε τις ελπίδες των νέων χωρών σε αυτόν τον κόσμο, φίλων και εχθρών μαζί, ότι είμαστε απάνθρωποι και ότι δεν τηρούμε τις συμφωνίες μας.

Ίσως αυτή τη στιγμή αναρωτιέστε τι στο διάβολο έχει να κάνει όλο αυτό με την απονομή των όσκαρ. Γιατί αυτή η γυναίκα είναι εδώ μπροστά και χαλάει τη βραδιά μας, εισβάλλει στις ζωές μας με πράγματα που δε μας αφορούν και δε μας ενδιαφέρουν. Σπαταλώντας τον χρόνο και τα λεφτά μας και εισβάλλοντας στα σπίτια μας.

Νομίζω πως η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις είναι ότι η κινηματογραφική κοινότητα είναι τόσο υπεύθυνη όσο οποιοσδήποτε άλλος για τον υποβιβασμό του ινδιάνου αυτόχθονα, κάνοντας μια παρωδία του χαρακτήρα του, παρουσιάζοντάς τον σαν απολίτιστο, εχθρικό και κακό. Είναι ήδη δύσκολο για τα παιδιά να μεγαλώσουν σε αυτόν τον κόσμο. Όταν τα ινδιανάκια βλέπουν τηλεόραση, και ταινίες, και όταν βλέπουν τη φυλή τους να παρουσιάζεται όπως στις ταινίες, οι συνειδήσεις τους τραυματίζονται με τρόπους που ποτέ δε θα μπορούσαμε να ξέρουμε.

Τελευταία έχουν γίνει κάποια αβέβαια βήματα για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση, αλλά πολύ αβέβαια και πολύ λίγα, ώστε εγώ, ως ανήκων σε αυτό το επάγγελμα, δεν νιώθω ότι μπορώ να δεχτώ, ως πολίτης των ηνωμένων πολιτειών, ένα βραβείο, εδώ, αυτό το βράδυ. Πιστεύω ότι ωσότου η πραγματικότητα των αυτοχθόνων ινδιάνων αλλάξει ριζικά, οποιαδήποτε βραβεία σε αυτήν τη χώρα δεν είναι πρέπον να απονέμονται ή να γίνονται δεκτά. Αφού δεν είμαστε οι προστάτες των αδερφών μας, τουλάχιστον ας μην είμαστε οι εκτελεστές τους.

Θα ήμουν εδώ σήμερα για να σας μιλήσω αυτοπροσώπως αλλά ένιωσα ότι ίσως θα ήμουν χρησιμότερος στο Wounded Knee για να βοηθήσω με οποιονδήποτε τρόπο τη ματαίωση των ειρηνευτικών διαδικασιών (συμφωνιών) οι οποίες θα ήταν ατιμωτικές, για όσο τα ποτάμια κυλούν και το γρασίδι μεγαλώνει.

Ελπίζω ότι όσοι είναι εδώ σήμερα δεν θα δουν αυτή την ομιλία σαν μια αγενή παρεμβολή, αλλά σαν μια ειλικρινή προσπάθεια να συγκεντρωθεί η προσοχή σε ένα ζήτημα που θα καθορίσει εαν αυτή η χώρα έχει το δικαίωμα να λέει από εδώ και στο εξής: πιστεύουμε στα απαράγραπτα δικαιώματα όλων των ανθρώπων να παραμείνουν ελεύθεροι και ανεξάρτητοι στη γη που ανέκαθεν τους δίνει ζωή.

Ευχαριστώ για την καλοσύνη και την ευγένειά σας προς τη δεσποινίδα Littlefeather (μικρό φτερό). Σας ευχαριστώ και καλό βράδυ.



(η μετάφραση από το πρωτότυπο έγινε από τον φίλο Nikolas Kalli τον οποίο και ευχαριστώ για την ευαισθησία του όσον αφορά αυτή τη σειρά των δημοσιεύσεων που σχετίζονται με το ζήτημα των αυτοχθόνων αμερικανών και της σφαγής τους από τον λευκό ευρωπαίο χριστιανό κατακτητή)

Ομαδικοί τάφοι αυτοχθόνων Lakȟóta (Sioux) από τη σφαγή του 1890 στο Wounded Knee



12 σχόλια:

  1. τελικά υπάρχουνε και άνθρωποι εκει πέρα που δεν είναι φτιαγμένοι από πλαστικό.

    Αγαπητέ Γιώργο καθώς σ΄αρέσει η σύγχρονη μουσική και σε συνδυασμό με την ανάρτηση αυτή μου έφερες στο μυαλό ένα κομμάτι αμερικάνου συνθέτη, του Ingram Marshall που γράφτηκε το 1972. Χρησιμοποιεί υλικό από το ποίημα Cortez του Snee McCaig και αναφέρεται σε μια παλιότερη σφαγή ή ίσως γενοκτονία στην Ήπειρο αυτή από τους Ισπανούς. Θα σου έλεγα να μην ψάξεις το ποίημα αλλά πρώτα να ακούσεις το κομμάτι. Το ανέβασα εδώ:

    http://rapidshare.com/files/342586133/Cortez_Ingram_Marshall.mp3.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σ' ευχαριστώ ιδιαιτέρως για το υλικό που παραθέτεις. Το κομμάτι είναι τρομερό, έπρεπε να το ακούσω δυνατά με καλά ακουστικά για να συγκεντρωθώ και να αισθανθώ το επίτευγμα -όλο αυτό το περιβάλλον που δημιουργεί με ένα φιλτραρισμένο ανθρώπινο aah, όλη αυτή η επαναληπτικότητα (αιώνια επιστροφή) και ζωντάνια της φύσης που συμβαίνει κάτω από τον απειλή του επερχόμενου λόγου, του λόγου που ταράζει τη γη των βατράχων και των πουλιών, η ανορθολογικότητά του που εντείνεται ως θόρυβος και κομματιάζει την αρχέγονη τελετουργία. Στο τέλος όλα σβήνουν μέσα σε μια τσιρίδα. Δεν μένει τίποτα. Ο λόγος και το έγκλημα συμπορεύονται. Το ακούω ξανά και ξανά -έπαθα πλάκα.
    Δεν τον είχα υπόψη μου τον Marshall. Βρήκα πληροφορίες εδώ (http://www.newworldrecords.org/linernotes/80577.pdf) και μου κίνησε πολύ το ενδιαφέρον -το κείμενο από τη μέση και κάτω περιλαμβάνει σκέψεις του ίδιου όσον αφορά τη δουλειά του.
    Έψαξα να βρω έργα του αλλά τίποτα. Αν έχεις κάποιο link από το rapidshare θα είναι πραγματικό δώρο να το μοιραστείς, όπως και το "Cortez" αποδείχτηκε δώρο πολύτιμο. Καθώς και το ποίημα του Snee McCaig αν έχεις -ό,τι μου έβγαλε η αναζήτηση στην google αφορούσε τη δημιουργία του Marshall, πουθενά οι στίχοι.

    Υ.Γ. Με έκανες να θυμηθώ/ακούσω και πάλι τον John Cage μετά από καιρό. Σ' ευχαριστώ και γι' αυτό.

    Καλή σου μέρα χρήστο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητέ Γιώργο, χαίρομαι που σου άρεσε, που ανακάλυψες μια βαθιά ουσία σε αυτό. Ο λόγος και το έγκλημα συμπορεύονται όπως λες...Κι όμως τόσους αιώνες, αυτό ακριβώς δεν πραγματοποιήθηκε (και πραγματοποιείται ακόμη;); O λόγος σαν να ήρθε χεράκι χεράκι με το παράλογο...
    Δυστυχώς δεν έχω παραπάνω υλικό. Ανακάλυψα το κομμάτι αυτό στο cd Columbia- Princeton Electronic Music Center 1961- 1973,που βρισκόταν στη βιβλιοθήκη του Μουσικού Τμήματος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Δεν έχω ακούσει άλλα κομμάτια από τον Μάρσαλ, πολύ περισσότερο να βρω ποιήματα του McCaig...Ο δεύτερος πρέπει να είναι κάπως σπάνιος. Θυμάμαι μόνο το ποίημα, που το επαναλάμβανα αρκετό καιρό μετά που το διάβασα...:

    Cortez

    Whenever a world is supposed to end,
    it does.
    Within a month and a day of the end
    the Aztecs were expecting,
    came Cortez.

    Oh, the blue wild flowers blossoming
    in each cold spring wind,
    bend their heads.

    (υγ. υπάρχουν μύθοι που λένε ότι οι Ινδιάνοι είχαν προβλέψει το τέλος τους, και πως αυτό θα ερχόταν από τη θάλασσα. Έχω την εντύπωση πω σε αυτό αναφέρεται)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Δεν ξέρω γιατί αλλά είχα την εσφαλμένη πεποίθηση ότι το ποίημα ήταν μεγαλύτερο -πως ένα κομμάτι από αυτό χρησιμοποιήθηκε από τον Marshall.
    Πολύ καλό ποίημα -άψογη τεχνική (εννοώ, το σώμα του ποιήματος). Οι τρεις τελευταίοι στίχοι θυμίζουν χαϊκού, μάλιστα εξαιρετικής δύναμης χαϊκού, παρά την έκτασή του (είναι παραπάνω από μια ανάσα). Αν και πολλοί δυτικοί, κυρίως, νομίζω, οι αμερικανοί, δεν τηρούν τον παραδοσιακό γιαπωνέζικο κανόνα 5-7-5 για τις συλλαβές του χαϊκού, για πολλούς λόγους, με πρώτο και καλύτερο, φυσικά, πως δεν είναι γιαπωνέζοι…
    Τώρα που το λες, κάτι θυμάμαι -έχουν πέσει στην αντίληψή μου οι μύθοι σύμφωνα με τους οποίους οι ινδιάνοι είχαν προβλέψει το τέλος τους. Δε νομίζω να διαφέρουν από τις προφητείες του ανθρώπου της κάθε εποχής και του κάθε πολιτισμού, που μιλούν για ένα τέλος -και φυσικό είναι αν το δει κανείς από την πλευρά του γίγνεσθαι. Κάτι που αρχίζει τελειώνει, και κάθε τέλος είναι μια αρχή. Ωστόσο, είναι ενοχλητικό αυτό που έχει περάσει με τη μορφή μύθων (οι μύθοι έχω την ισχυρή εντύπωση πως δημιουργούν ή διαιωνίζουν αρχέτυπα που εξουσιάζουν/βασανίζουν εντέλει τις «ψυχές» -όλη η ψυχανάλυση σαν να βυθίζεται κάπου εκεί, βλ. πχ. θεωρία αρχετύπων του Carl Jung) και που οι νικητές προσπαθούν πάντα να περνάν, διαδίδοντας τους μύθους αυτούς και μάλιστα αποδίδοντας τους -ως κάτι που ανήκει- σε εκείνους που νικήθηκαν (βεβαίως δεν υπήρξε ποτέ νικημένος όπως ας πούμε σε μια παρτίδα σκάκι, αλλά σφαγμένος ή βιασμένος) : ότι ο σφαγμένος δεν είναι τίποτα άλλο από εκείνο που η μοίρα σχεδίασε. Έτσι ο φονιάς όχι μόνο έχει πλύνει τα χέρια βγάζοντας τον κώλο του απέξω για μια στιγμή, αλλά γίνεται και το όργανο της μοίρας… του θεού.
    Να που ο λόγος, ως εξουσιαστικός πάντα, όχι μόνο συμβαδίζει με το έγκλημα μα κατασκευάζει με το ψέμα μια «πραγματικότητα», που θέλει να επιβάλλεται ως η μόνη αληθινή (Αλήθεια), διαιωνίζοντας τον εαυτό της, κατασκευάζοντας τις ψυχές με τις οποίες συνδέεται στον βαθμό που και οι δύο ψεύδονται.
    Κατ' αυτή τη θεώρηση των πραγμάτων και επιστρέφοντας στο μουσικό έργο «Cortez» τολμώ να πω πως το διαπνέει ειρωνεία, αφού τελειώνει με μια τσιρίδα, ένα ξεψύχισμα, λίγο μετά την ταραχή της υδάτινης επιφάνειας της ζωής από την πέτρα του ανθρώπινου εξουσιαστικού λόγου. Σαν να δείχνεις το βαλσαμωμένο κεφάλι ενός γερακιού πάνω από το τζάκι σου και να λες «η μοίρα του ήταν» πίνοντας μια γουλιά καλό, ακριβό ουίσκι. Το ακριβό, καλό ουίσκι, που έχει συνδεθεί με αυτά τα λόγια («η μοίρα του ήταν») είναι το ποίημα που η φωνή γδέρνει και χαράσσει πάνω στον λάρυγγα της μουσικής σύνθεσης. Και αυτή η συνειδητή, ή όχι, ειρωνεία του Marshall, πόσο πιο ζοφερή κάνει την πραγματικότητα στην οποία απευθύνεται. Και σκέφτομαι την ίδια στιγμή, άραγε δεν είναι ειρωνικό το ότι μου αρέσει τόσο ένα ποίημα που αθωώνει τον Cortez; Δεν με φτύνει η ίδια η πραγματικότητα για την λαγνεία μου απέναντι στον λόγο; την αυταρέσκειά μου που διακρίνω φορές ακόμα τόση ομορφιά στον λόγο αυτόν; τελικά τη συνενοχή μου;

    Λοιπόν, έψαξα για τον Marshsall με μεγαλύτερη προσοχή. Τι βρήκα: http://avaxhome.ws/music/portraits_na009.html (αυτό το κατεβάζεις χωρίς καμιά εγγραφή) και http://www.emusic.com/album/Ingram-Marshall-Ingram-Marshall-Savage-Altars-MP3-Download/10917710.html
    Επίσης το site του (http://ingrammarshall.com/) και το blog του (http://ingrammarshall.blogspot.com/) που έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
    Δισκογραφία του (http://www.newalbion.com/artists/marshalli/)

    Να είσαι καλά Χρήστο. Και πάλι καλημέρα.

    Υ.Γ. Έχασα τον ύπνο μου με όλα αυτά, ψάχνοντας και σκέφτοντας, ακούγοντας τη μουσική του, διαβάζοντας. Μακάρι να χάνω τον ύπνο μου, πάντα, μέσα στην ένταση της φλόγας.

    Υ.Γ.2 Τώρα το βλέπω, μου βγήκε αρκετά πυκνό το σχόλιο, παρένθεση και κακό -ίσως και να το παράχεσα. Το ξενύχτι θα φταίει που δεν μπορώ να απλοποιήσω. Να με συγχωρείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Δεν πειράζει για τον όγκο, είπαμε, αυτό είναι το στυλ σου!:)
    Καταρχήν σε ευχαριστώ κι εγώ για τις πληροφορίες, θα τις ψάξω. Θίγεις διάφορα θέματα και πολύ ουσιαστικά. Ας δω τώρα κι εγώ τι μπορώ να κάνω...Εγώ επέτρεψέ μου να πω ότι στο ποίημα δε διακρίνω την ειρωνεία, αλλά μάλλον μια μοιρολατρία. Η μοιρολατρία της αντίστασης που δεν έχει πια νόημα. Ο Cortez δεν αθωώνεται, απλά τόσα χρόνια μετά, «καταγράφεται» από τον ποιητή το έργο του, η καταστροφή, με μια θλίψη και συνειδητοποίηση της ανόδου και της πτώσης, του μάταιου της ανθρώπινης μοίρας. Το ότι γράφτηκε ποίημα για το θέμα αυτό δείχνει την ευαισθητοποίηση του ποιητή για την καταστροφή, ακριβώς ο λόγος της ανάρτησής σου... Ξέρεις, μ΄αρέσει λίγο η μοιρολατρία, είναι χαρακτηριστικό πολλών λαών πέραν των αποκαλούμενων Δυτικών. Με ενοχλεί λίγο η γυαλισμένη άποψη (τέκνο κι αυτή του ορθού λόγου) πως όλα είναι στο χέρι σου και πως τα πάντα μπορείς να τα πετύχεις. Άνοιξε την τηλεόραση και θα ακούς συνεχώς πόσο δυνατός και μοναδικός είσαι. Από την άλλη και η τυφλή υποταγή στη μοίρα εννοείται πως δε μου κάνει, δε θα έγραφα εδώ τώρα.

    Για τους μύθους έχεις πολύ δίκιο. Το έχω διαπιστώσει κι εγώ αυτό στο Γιουνγκ. Αυτό όμως που αποβαίνει ζημιογόνο είναι η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ των μύθων από την εκάστοτε άρχουσα τάξη (βασιλιάς, ιερατείο κλπ) κι όχι οι ίδιοι οι μύθοι. Προσωπικά πιστεύω πως οι μύθοι γεμίζουν ένα ψυχικό χώρο ειδικά για να γεμίσει με αυτούς και πως έχει νόημα η διατήρηση ή η αναπλήρωσή τους με νέους. Ο ξεριζωμός τους θα αφήσει ένα κενό. Πρέπει να είμαστε πιστεύω προσεκτικοί ως προς αυτό.

    υγ1: με συγχωρείς που ελφρώς μετέθεσα τη συζήτηση από το κεντρικό θέμα του ποστ

    υγ2: στο μπλογκ σου έχω γίνει πιο ομιλητικός από ποτέ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Η συζήτηση που ξεκίνησες είναι πιο ενδιαφέρουσα αυτή τη στιγμή από το κείμενο του Μπράντο, θέλω να πω έχει πλούτο, που σκέφτηκα για μια στιγμή να κάνω το Cortez ανάρτηση. Κι έπειτα μού είπα: δεν βαριέσαι; -Βαριέμαι. Μια χαρά είμαστε εδώ κρυμμένοι…

    Το δεύτερο υστερόγραφο με έκανε και γέλασα! Με συμπάθεια ασφαλώς. Αυτό είναι το ζητούμενο, η συζήτηση, η συνουσία. Η ανάρτηση είναι μόνο ο ερεθισμός.
    Ξέρεις χαίρομαι που όχι μόνο σε ενδιαφέρουν οι μονόλογοί μου αλλά και (κυρίως) που τους μετέτρεψες σε διαλόγους.

    Έχεις δίκιο για όσα λες για το ποίημα. Θα δυσκολευτώ να εξηγήσω ίσως κάποια σημεία του προηγούμενου σχολίου μου -ίσως να μην μπορώ ή να μη θέλω (τεμπελιά), προϊόν μιας έξαψης μέσα από τη μουσική την οποία δεν μπορώ να επαναλάβω τώρα. Ας ξεκινήσω να γράφω και ίσως μου 'ρθουν οι λέξεις, οι σκέψεις. Δεν διαφωνώ με τη ματιά σου, απλώς κάτι είδα να σαλεύει κει μέσα, μια ειρωνεία, δηλαδή κάτι του οποίου η γλώσσα (και μιλάω για το μουσικό κομμάτι ως τέτοιο) δημιουργεί ένα νόημα που έρχεται σε αντίθεση με το κυριολεκτικό. Ας πω ότι το «κυριολεκτικό» εδώ είναι το ποίημα, είναι το ποίημα που αναφέρεται στον μύθο των Αζτέκτων, που δείχνει μοιρολατρικός, φυσικά. Τότε το μουσικό έργο δημιουργεί ένα «νόημα» που αντιτίθεται στη μοιρολατρία, αφού στον Marshall ο ανθρώπινος εξουσιαστικός λόγος έρχεται και ταράζει και διαλύει τη φυσική ζωή (ήχοι βατράχων, τζιτζικιών, πουλιών) και τελειώνει μέσα στο έγκλημα, στην τσιρίδα, στην παύση κάθε ζωντανού ήχου. Το ανθρώπινο χέρι τελικά σκοτώνει. Έτσι η ειρωνεία δεν είναι στον ποιητή, αλλά στον Marshall, στο πως συνδέει τη μοιρολατρία με την πραγματικότητα που τόσο βίαια αυτή, η ωμή πραγματικότητα, προσπαθεί να της αφαιρέσει κάθε είδος λατρείας, να την απογυμνώσει. Κατ' αυτή την έννοια το έργο του Marshall δείχνει μια πραγματικότητα πιο ζοφερή χωρίς να την απομαγεύει εντελώς αφού κέντρο της είναι ο ίδιος ο μοιρολατρικός λόγος -φυσικά εδώ φαίνεται όλη η ματαιότητα της ανθρώπινης «μοίρας»/ιστορίας, ο ίδιος ο λόγος ο οποίος μας εμπαίζει, ή που μέσω αυτού εμείς εμπαίζουμε τους εαυτούς μας. Μ' αυτό δεν λέω ότι δεν υπάρχει ευαισθητοποίηση από μέρους του δημιουργού. Υπάρχει σαφώς. Και ήταν πολύ πετυχημένη η αναφορά σου στο έργο του, εδώ. Ωστόσο η αθώωση του Cortez που ένιωσα δεν είναι αθώωση ενός δικαστηρίου, ενός ανθρώπου, ειναι η αθώωση από το ίδιο το γίγνεσθαι που πχ στον Hegel συμβαίνει πάντα προς χάριν του γενικού που οδηγεί το πνεύμα διαλεκτικά στην αυτοπραγμάτωσή του. Ο ιδεαλισμός τέτοιου είδους θα σου πει: έπρεπε να γίνει, σημασία δεν έχουν τα κορμιά που πέφτουν αλλά το πνεύμα που πηγαίνει πιο ψηλά στην αυτοπραγμάτωση. Το έγκλημα εδώ νομιμοποιείται ως θυσία του επιμέρους στον βωμό του ολοκληρωτικού διαφωτισμού. Κάπως έτσι ένιωσα αυτή την ειρωνεία, όχι ως κοροϊδία, αλλά ως αλλοίωση του νοήματος του κυριολεκτικού. Γι' αυτό το Cortez του Marshall με εξέπληξε τόσο, το θεωρώ εκπληκτικό έργο. Το ποίημα είναι ήδη εξαιρετικό, αν το έπαιρνε απλώς και το έβαζε μέσα επενδύοντάς το με ήχους/μουσική, προσπαθώντας να το «μελοποιήσει», δε θα ήταν τόσο σπουδαίο όσο έτσι, διατηρώντας το σε μια δυναμική κατάσταση όπου το νόημα ξεδιπλώνει διαφορετικά επίπεδα και τελικά γίνεται έργο τέχνης που συγκλονίζει, μας μιλάει με έναν τρόπο που μας καθηλώνει, μας μαγνητίζει, όπως μας μιλάει πχ το el tres de mayo de 1808 του Goya ή η Guernica του Picasso -τουλάχιστον, μιλάει έτσι σε μένα, για να μην γενικεύω και προσδίδω σε αυτή την ανάλυση χαρακτηριστικά μιας-έτσι-είναι αλήθειας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Για του μύθους ναι, συμφωνώ, δεν μπορεί κανείς να τους ξεριζώσει χωρίς να πληρώσει με τίμημα την ψυχή του. Και δεν βλέπω την ανάγκη να γίνει αυτό -άλλωστε τρέφω μια ιδιαίτερη αγάπη για τους μύθους. Εκείνο όμως που με προβληματίζει τελευταία είναι αυτό που λέμε ψυχή, και δεν μπορώ να δω πλέον τίποτα παραπάνω σ' αυτήν από μια κοινωνική κατασκευή. Τα ψυχολογικά προβλήματα, το «όλοι είμαστε νευρωτικοί» σε κάποιο βαθμό, έχει τη ρίζα βυθισμένη στην κοινωνική γη. Το ότι ζούμε σε μια τέτοια κοινωνία (κάθε κοινωνία) μας γεμίζει από χίλια δυο πράγματα, στην προσπάθεια κατάκτησης της ομαλότητας, του να είσαι νορμάλ ώστε να μπορεί αυτή η κοινωνία να διαιωνίζει και επεκτείνει την αχόρταγη φύση της, τα οποία όλα αυτά είναι ξένα ως προς τον οργανισμό ο οποίος αυτό που ζητά είναι ζωή και τίποτα άλλο, είναι να λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί προς κέρδος της ζωής και μόνο -όχι του εγωισμού, όχι του αληθινού θεού, όχι της τσέπης μου. Έτσι όλα αυτά τα χίλια δυο πράγματα δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να εμποδίζουν τη λειτουργία αυτού του οργανισμού. Ο Γιουνκ λέει ότι αυτό το ψυχικό υλικό πρέπει να βγει στην επιφάνεια, να καταστεί φανερό, και να συμφιλιωθούν οι αντιθέσεις που προκαλούν αυτό το σχίσμα στον άνθρωπο. Εγώ τείνω περισσότερο προς την αποβολή του υλικού, αφού είναι κάτι που δεν ανήκει στον οργανισμό. Όλες αυτές οι ιδέες, όλη αυτή η πίστη, οι πεποιθήσεις, τα αποτελέσματα των οποίων είναι πάντα μιζέρια, έγκλημα, καταπίεση, είναι πάντα θάνατος. Τώρα πώς αποβάλλει κανείς όλο αυτό είναι ένα πρωτεύον ζήτημα για μένα. Και φυσικά δεν είναι κάτι που το λες και γίνεται, δεν είναι κάτι που το προσπαθείς κάνοντας αυτό ή το άλλο, δεν είναι κάτι που το υποδύεσαι. Ούτε έχω απάντηση. Μάλλον συμβαίνει ή δεν συμβαίνει, και δεν υπάρχει τρόπος κανείς να ξέρει γι' αυτό.

    Οι προφητείες περί τέλους, καταστροφής, είναι κάτι που το συναντάμε σε όλους τους λαούς (έτσι χοντρικά). Οι μύθοι που έχουν να κάνουν με τέτοιου είδους προφητείες καταγράφουν με το πιο οξυμένο βλέμμα τη θέση του εκάστοτε λαού μέσα στην ιστορία. Μιλούν για την ψυχή του, τις κατακτήσεις του και τις ασθένειές του. Όσο η ψυχή είναι εκεί ο μύθος είναι αναγκαίος. Το πρόβλημα δεν είναι ο μύθος αλλά η ψυχή. Ωστόσο οι «σοφές» μας κοινωνίες κρατώντας και εντείνοντας την ψυχή με συν χίλια δυο πράγματα κάθε φορά που ασχολούνται μαζί της, προσπάθησαν να ξεριζώσουν από τον εαυτό τους τον μύθο ως παιδικότητα της ψυχής αυτής -κι όχι να ξεριζώσουν την ψυχή την ίδια που θα σήμαινε και τον θάνατό τους (των κοινωνιών)- προτάσσοντας τον ορθό λόγο, οδηγώντας στην απομάγευση και πραγμοποίηση κόσμου και ανθρώπων. Αυτή η σύγκρουση δημιουργεί σχίσμα σ' αυτήν. Όλα τα άλλα που έρχονται μετά τα βλέπουμε γύρω μας, και όσο είμαστε ειλικρινείς, και μέσα μας.
    Το πρόβλημα ξεκινάει με την ψυχή [(ψυχή/νους/πνεύμα -οτιδήποτε δηλαδή δεν υπάρχει (το σώμα που στα σίγουρα υπάρχει το περιφρονούμε)], θαρρώ. Ό,τι και να προσπαθείς να επιλύσεις μέσω αυτής θα αποτυγχάνει. Είναι μια λερναία ύδρα. Και δεν υπάρχει λύση αφού δεν υπάρχει πρόβλημα. Όταν η ψυχή δεν υπάρχει, τότε ούτε πρόβλημα υπάρχει. Πως όμως την αποτινάζεις; πως αποβάλλεις όλη την κοινωνία; πως, αυτο που νομίζεις πως είσαι, ακόμα κι αν δεν το εκλαμβάνεις ως κοινωνία αλλά ως εαυτό; πως να πεθάνεις; Το έργο του Γιουνκ rosarium philosophorum (το έχω μεταφρασμένο στα ελληνικά αλλά δεν ξέρω αν κυκλοφορεί ακόμα) ερευνά με διεισδυτικό τρόπο τον μύθο της αλχημιστικής μετατροπής της ευτελούς ύλης σε χρυσό. Πριν το τελικό στάδιο επισυμβαίνει ο θάνατος. Εκεί πεθαίνουν όλες οι προσμείξεις, όλη η σκόνη, όλες οι ιδέες και η σοφία του κόσμου. Πεθαίνει όλη η κοινωνία, όλος ο πολιτισμός. Τότε που είναι μόνο ζωή, κάτι τόσο πλήρες που ισοδυναμεί με το τίποτα, αφού δεν είναι τίποτα άλλο, τίποτα ξένο, τίποτα δανεισμένο. Είναι εσύ. Κάπως έτσι λοιπόν βλέπω τα πράγματα, χωρίς να σημαίνει πως έτσι είναι. Και επειδή ποτέ δεν είναι έτσι γι' αυτό και βασανίζομαι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Θα παραθέσω κάτι που δεν κολλάει στη συζήτηση άμεσα αλλά συνδέεται με την ανάρτηση. Σε ένα άρθρο του (http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_26/01/2010_1290859) ο Ξυδάκης αναφέρει τον ινδιάνο πρόεδρο της Βολιβίας Evo Morales ο οποίος λέει: «επιχειρούμε να σκεφτούμε άλλους τρόπους για να ζούμε και να ζούμε καλά, όχι να ζούμε καλύτερα. Όχι καλύτερη διαβίωση. Η καλύτερη διαβίωση γίνεται πάντα εις βάρος κάποιου άλλου. Η καλύτερη διαβίωση γίνεται με κόστος την καταστροφή του περιβάλλοντος». Και το παραθέτω καθώς έπεσα τυχαία στον DΙderot που λέει -αν η πηγή είναι αληθής- ότι σκοπός της μόρφωσής μας θα έπρεπε να είναι να μας μάθει να αρκούμαστε σε λίγα. Δεν έχω διαβάσει Diderot, οπότε δε θέλω να πω τίποτα παραπάνω σε αυτή τη φράση, μόνο ότι έχει πολύ ενδιαφέρον ένας φιλόσοφος να λέει ως φιλόσοφος αυτό που όταν ένας ινδιάνος το λέει και του 'ναι κάτι εντελώς φυσικό, να ακούγεται σ' εμάς αφελές ή απλοϊκό (έχει δίκιο ο Ξυδάκης όταν χρησιμοποιεί αυτούς τους χαρακτηρισμούς σε εισαγωγικά, σαν να λέει ότι έτσι σκεφτόμαστε, έτσι βλέπουμε αυτόν τον ινδιάνο -και γενικά τον κάθε ινδιάνο…). Συμφωνώ με αυτό που λες ότι δεν είναι όλα στο χέρι σου και πως δεν μπορείς να πετύχεις τα πάντα (σημαντική η επισήμανση περί τηλεόρασης-προτύπων). Προσωπικά αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Ωστόσο αν και δεν είναι στο χέρι μου/σου, είναι στο χέρι μας. Και αυτό το «μας» πάλι δε λέει τίποτα. Η ανθρωπότητα δοκίμασε πολλά πράγματα και σε όλα απέτυχε. Ίσως αν δεν δοκιμάζαμε τίποτα πια; -καμιά άλλη ιδέα, αφού ως ιδέα έχει για κέντρο της τον νου/πνεύμα/ψυχή και όχι την ίδια τη ζωή, όχι τον ίδιο τον ζωντανό οργανισμό. Πάλι θα στραφεί εναντίον του οργανισμού αυτού και συνεπώς της ίδιας της ζωής. Η ιδέα περί ζωής δεν είναι ζωή. Όπως η ιδέα ενός αντικειμένου δεν είναι το αντικείμενο (υπάρχει ένα παράδειγμα στη φιλοσοφία -δεν είμαι σίγουρος ποιος το είπε ώστε δεν τολμώ να αναφέρω το όνομα που στριφογυρίζει στο μυαλό μου- που λέει: σκέφτομαι ότι έχω στην τσέπη μου νομίσματα, έχω την ακριβή ιδέα αυτού, βάζω το χέρι μου στην τσέπη και είναι άδεια).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δεν είχα σκεφτεί την ελαφρά διαφορετική προσέγγιση του ζητήματος από τον Marshall και μάλλον έχεις δίκιο.
    Το βιβλίο του Jung Rosarium philosophorum κυκλοφορεί στα ελληνικά, το έχω διαβάσει και μου χε κάνει τεράστια εντύπωση, από τότε διάβασα κι άλλα του όπως και άλλο βιβλίο για την αλχημεία. Αυτό που με ενοχλησε τελικά στο Jung παρόλο που τον σέβομαι απεριόριστα είναι η πίστη του στο Χριστιανισμό, όπως και όλη η Αλχημεία. Και βέβαια ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται αυτή η πίστη...το σώμα βρώμικο, η ψυχή αιώνια, χρυσή, ελεύθερη κλπ...Το πρόβλημα της ψυχής...πόσο δίκιο έχεις. Μάλλον η αποβολή του υλικού αυτού δε μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά πολύ μερικά, τουλάχιστον σε μας. Διαπαιδαγώγηση μιας νέας γενιάς θεμελιωμένη σε τελείως διαφορετικές αρχές, ώστε να μάθουν σιγά σιγά να αγαπούν τη ζωή...τίποτα άλλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή