Every work of art is an uncommitted crime


-Theodor Adorno-

daDa ποiησΗ dAda λογοtεΧνiα dadA pUnk dADa

Τελάλης:

Κυριακή, Μαρτίου 28, 2010

Προοπτικισμός


george ciardi -desert walk

Αυτό που αποκομίζει κανείς μελετώντας Πλάτωνα είναι μια αίσθηση ενός κόσμου θεϊκού που εξέπεσε στην ύλη, στο κακό. Η περιφρόνηση της ζωής στον Αξίοχο συναντά τη βουδιστική ανάβαση προς τις ουράνιες ρίζες του αντεστραμμένου δέντρου. Στον γερμανικό ιδεαλισμό ο άνθρωπος ως σκέψη προσπαθεί να υπερβεί τον φυσικό κόσμο μέσω μιας ύποπτης πλην θαρραλέας συμφιλίωσης, θέλει να γίνει θεός. Η προσπάθεια να ονειρευτούμε μετά βίας τη συγκεκριμένη επιθυμία μας θα μας έκανε παράφρονες στα μάτια ενός Πλάτωνα, ο οποίος μας αφήνει βέβαιους να πιστεύουμε πως το όνειρο ήταν κάποτε πραγματικότητα, μέχρις ότου ακούστηκε η φωνή του Δία: «ξυπνήστε, είμαι ο κυρίαρχος του κόσμου».

Σήμερα όλα αυτά έχουν χάσει την οσμή τους για τα αδύναμα ρουθούνια μας. Τα αντανακλαστικά μιας μηχανοποιημένης ύπαρξης οδηγούν με τις κεραίες τους σε μια εποχή τόσο ιδιότυπη ώστε κάθε άλλη εποχή να φαντάζει ξένη. Η ευχή «να περνάς καλά» φέρνει μια πνοή από τις εποχές της τυραννίας, μόνο που η διασκέδαση τότε αναφερόταν στο αίσθημα της θλίψης ή του πόνου που επιφέρει η κενή ζωή -διασκέδαζες λοιπόν τη θλίψη, διασκέδαζες τον πόνο, και με την απαραίτητη για κάθε τύραννο εκφραστική παρουσία του καλλιτέχνη-γελωτοποιού που διαλεκτικά συμμετείχε στο αντικείμενο και πια έχει εξαλειφθεί μαζί του. Πλέον διασκεδάζουν, που σημαίνει διασκορπίζονται.

Μπορεί κανείς να παρατηρήσει τους σύγχρονους τυράννους οι οποίοι δεν χαμογελούν, δεν ξέρουν να χαμογελούν, παρά μόνο μετά από τα μαθήματα και τις προτροπές των συμβούλων και μάνατζερ.

Η ζωή που ποτέ δεν μπόρεσε να εκφραστεί ολοένα λιγοστεύει.



george ciardi -wander


Ένα διαφορετικό μάτι, το αριστερό ή το δεξί, συλλαμβάνει το παραπάνω κείμενο του διπλανού ματιού και συνεχίζει:

Αυτή είναι η εκδοχή της πραγματικότητας κάτω από το φως της μέρας, μέσα από τις αντανακλάσεις του πολιτισμού. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι ακριβώς σαν σκοτεινιάζει. Όταν κάθε τι κοιμάται μέσα στα βάθη της νύχτας που φυσάει, ένας μαύρος πάνθηρας με γυμνά νύχια γυμνώνει αγριεμένος την κοιλάδα ξεριζώνοντας τις σάρκες και τρώγοντας τις ρίζες του δεντροφυτεμένου νου, τότε, που κάθε τι κοιμάται, μες στ' όνειρο της πραγματικότητας -πραγματικότητα απαλλαγμένη από την ανθρωπιά- κει μια άγρια χαρά σούρνεται κάτω από την πέτσα της γης, μια ταραχή που απειλεί να ξεσπάσει με γέλια, σαν σπέρμα λίγο πριν την έκρηξη της συνουσίας. Τα παιδιά της θα τσακίσουν τα τάρταρα, της γης παιδιά τοίχους και δεσμά με φλόγα θα τινάξουν, και μ' εκατό ριξιές τη φορά θα γκρεμίσουν όλα του κόσμου τα ειπωμένα.


Δεν τελειώνει εδώ... -μάτια είναι και βλέπουν διάφορα.


γ. γεωργίου

________

σημείωση: οι φωτογραφίες ανήκουν στον George Ciardi


Τρίτη, Μαρτίου 16, 2010

Έξι σκέψεις από νερό ή Αντικείμενα στη θάλασσα


(samson rakas - orange, 2009)

Δεν υπάρχουν καλά και κακά πρότυπα για εκείνον που θέλει να κάνει ένα βήμα πέρα από τις σχιζοειδείς κοινωνίες που ζούμε, από τις σπηλιές των ταλιμπάν στους ουρανοξύστες της νέας υόρκης και το «γνώθι σαυτόν» στο «μαλάκες είναι μόνο οι άλλοι». Είναι μόνο πρότυπα, μόνο κατασκευές από τις οποίες είσαι ελεύθερος να επιλέξεις αλλά όχι ελεύθερος να απελευθερωθείς. Ποιος είσαι; Όσο είναι πρότυπα θα κατασκευάζουν έναν άνθρωπο μιμητή, έναν άνθρωπο πολιτισμένο και αντρείο σύμφωνα με έναν νου-νομοθέτη, έναν νου-εξουσιαστή, έτοιμο να δώσει και τη ζωή του για την «ελευθερία» του όταν θεωρεί ότι αυτή διακυβεύεται, ικανοποιώντας μόνο τούτον τον αφέντη νου. Χωρίς να μπορεί να καταλάβει ότι δεν μπορεί να είναι ελεύθερος και πολιτισμένος ταυτοχρόνως. Όπως δεν γίνεται να είναι νεκρός και αθάνατος.

Τι είσαι;

______


Όταν ένας κομμουνιστής έσπαγε από τα βασανιστήρια και αποφάσιζε να κάνει δήλωση που αποκήρυσσε το κόμμα, δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να σκεφτεί ότι η υπόθεση δεν έκλεινε με την υπογραφή του. Αμέσως μετά θα του ζητούσαν να πει ποιοι απ' αυτούς που ζούσαν έξω, ελεύθεροι, ήταν κρυφοκομμούνια, ένα-δυο ονόματα κι είσαι εντάξει. Αν κατέδιδε ονόματα θα του λέγαν, κοίτα, και πού ξέρουμε ότι αγαπάς την πατρίδα, θα του φέρναν κάποιον σύντροφο, χτύπα. Τι; Χτύπα τον, χτύπα τον κι είσαι λεύτερος, παλιοκομμουνιστής είναι. (Το αντίστοιχο θα μπορούσε φυσικά να συμβαίνει και με έναν αντικομμουνιστή βασανιζόμενο πχ στη ρωσία).

Πρέπει να ξέρεις κι εσύ πως καμιά δήλωση που σώζει το εγώ σου από τη μιζέρια της καθημερινής σου ζωής δεν είναι αθώα. Πολύ γρήγορα ο εξαρτημένος εαυτός θα κάνει το παν γι' άλλη μία δόση ελευθερίας, αγνοώντας πως αυτή μόνον έναντι θανάτου δίδεται.

______


Νεκρή είναι κάθε πίστη, ιδέα, είναι εκεί που η ζωή δεν εκφράζεται πια. Ο θάνατος αυτής της κατάστασης, που σαν ψυχή πνίγει όλο το σώμα, απελευθερώνει τον ζωντανό οργανισμό μέσα σ' έναν γεμάτο από φύσεις κόσμο.


______


Το εννοούσε: «Ευτυχώς που δεν πήραμε ποτέ την εξουσία», ο πατέρας μου που φυλακίστηκε και βασανίστηκε για τις κομμουνιστικές ιδέες δεύτερον και την επαναστατική του δράση κυρίως, για δώδεκα χρόνια. Από το '68 είχε ήδη τελειώσει με το κόμμα, όταν στο παρθένι της λέρου ογδόντα περίπου κρατούμενοι κατήγγειλαν την επέμβαση της ρωσίας στην τσεχοσλοβακία, μαζί τους ήταν, διαφώνησαν με την ηγεσία, φλωράκη, λουλέ, βγήκαν εκτός στρατοπέδου και ύψωσαν μαύρη σημαία. Τον ρώτησα αν θα άλλαζε τίποτα από τη ζωή του. «Όχι, έζησα μια ωραία ζωή», είπε. Το εννοούσε.

______


Μας αρέσει να φτειάχνουμε ήρωες, να δραπετεύουμε από την αθλιότητα μιας πραγματικότητας δοσμένης. Ήρωες, πνεύμα, ένας άλλος κόσμος κάπου αλλού. Ποίηση και ονειρώξεις, η ανθρωπότητα περιστρέφεται γύρω από τη μοίρα της σε ένα θλιμμένο κι έξαλλο πάρτι που ενώ ξέρει την κατάληξη παγώνει το αίσθημά της, ενώ είναι ορατή γύρω της η καταστροφή δε θέλει να τη βλέπει, και στα διαλείμματα για κατούρημα ψιθυρίζει έξω απ' το παράθυρο ένα θαύμα. Το αποτελεσματικό θα ήταν βεβαίως κάτι πολύ πιο απλό: να φτειάχναμε καθημερινότητα.

______


Να τελειώσουμε επιτέλους με το πνεύμα και να εστιάσουμε στο σώμα, σε μια ενότητα που είναι ενότητα σωματική. Κατά τον τρόπο που το δέντρο δεν είναι πνεύμα αλλά αυτό τούτο το δέντρο.


γ. γεωργίου

----------
σημείωση: για περισσότερες φωτογραφίες του samson rakas εδώ

Τετάρτη, Μαρτίου 03, 2010

Τις νύχτες σ' ένα δωμάτιο βαδίζοντας

jan staller - hay balls, mississippi 2004


Πιάνω τον εαυτό μου να βασανίζεται σε μια παράξενη μάχη με τον νου μου, εναντίον της λογοκρισίας που ασκεί κάθε που το αίσθημα τολμά να εισέρθει βίαια μέσα από τις λέξεις. Μια ολάκερη κοινωνία έρχεται να εξαλείψει τις προεξοχές, τις δυσαρμονίες, τις χοντροκοπιές, τις αναισθησίες, όλες αυτές ως τέτοιες ιδωμένες μέσα από το ανορθολογικό και αφύσικο πρίσμα της. Το τρομαχτικό είναι πως η κάθε κοινωνία βρίσκεται μέσα μου, εγώ είναι όλη αυτή, και προσπαθεί να σκοτώσει διαμέσου της ευπρέπειας, της πνευματικότητας, των νεκρών πάγιων λέξεων το σώμα μου που συλλαμβάνει με τις δικές του αισθήσεις. Ή μάλλον δεν συλλαμβάνει, δεν δέχεται το έξω μέσα από μια οπτική του μέσα, αλλά τείνει να αδειάσει, ως έκφραση, να απαλλαγεί από το μέσα του. Εκεί που το έξω και η κυριαρχία του εξαφανίζονται ως τίποτα. Τότε που μένω δίχως καν λέξεις. Τότε έρχονται οι λέξεις. Και μαζί τους όλη η εξωτερικότητα, όλες μαζί οι κοινωνίες. Κι αν υπάγονται σε έναν ελεύθερο ρυθμό ποθούν ν' αυτοκτονήσουν. Γιατί ό,τι αυτές είναι, είναι μόνο το παρελθόν τους. Είναι μόνο η παράδοση. Είναι μόνο η σοφία και μόνο το έγκλημα, και μόνο η ίδια πάντα σημασία: ότι πάντοτε θα είμαστε σκλάβοι των λέξεων και του νοήματος, πάντα εγκλωβισμένοι σε έναν κοινό προαιώνιο νου που κατασκευάζει κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση. Γράφω και γράφω πίσω από τις λέξεις ή μέσα τους με μια σοκαριστική στα μάτια μου φορές κίνηση που τις αλλοιώνει και τις βιάζει, λέξεις που στέκουν εκεί ταπεινωμένες και πειθαρχημένες να παίζουν για πάντα έναν άλλο ρόλο. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να τις εμποδίσει να μου ουρλιάζουν, να με φτύνουν και γιουχάρουν, να με αποκαλούν ξεφτίλα, να μου δείχνουν τα δόντια τους. Το ξέρω ότι δεν έχω παρά να αδιαφορώ για όλα αυτά, να αδιαφορώ για τους εκβιασμούς και απειλές των λέξεων. Αδιαφορία για τη λογοκρισία που προσπαθεί να επιβάλλει η κοινωνία -το έξω που είναι τελικά μέσα. Δίχως τριβή, δίχως τροφή αυτή η τόσο ισχυρή άλλοτε και της ψυχής δέσμια, χάνεται σαν σύννεφο τη στιγμή της ξαστεριάς.

Διαβάζω τι έγραψα και συνεχίζω: η αδιαφορία όμως είναι ένα σχήμα, μια θεωρητικούρα του κερατά. Πώς να αδιαφορείς για κάτι που νοιάζεσαι και με το οποίο εργάζεσαι, όπως το στομάχι σου με την αναγκαία για τον οργανισμό τροφή; δεν γίνεται να μη φας όπως δεν γίνεται και να μη χωνέψεις το φαγωμένο -υπάρχει και το ξερατό αλλά μετά πρέπει να φας ξανά. Δεν φταίνε οι λέξεις για τον πόνο μου. Εκείνες στήνουν κι από μόνες τους τον χορό αρκεί να σφυρίξω λίγα μουσικά μέτρα. Ούτε το στομάχι μου φταίει που ενώ τις φτύνει μετά τις παρακαλάει να ξαναγυρίσουν. Το στομάχι μου που δεν μπορεί να ζει με ζωή -όπως θα έλεγα πχ με αέρα. Φταίει η κοινωνία επειδή φταίει η ανθρωπότητα και μόνο επειδή φταίει η ανθρωπιά του ανθρώπου, επειδή πίσω από όλα, μακριά από κάθε τι ή τόσο πια μέσα μας που αιχμαλώτισε τις καρδιές μας, με μια αιφνίδια αίσθηση, μέσα σ' αυτήν τη νύχτα που μας γεμίζει φόβο, φταίει εγώ. Εγώ φταίει, βαθιά ριζωμένο μέσα στις λέξεις, μέσα σε κάθε ιδέα, σε κάθε αλήθεια, τόσο μακριά τόσο κοντά από τον οργανισμό που βήχει και βρίζει και συσπάται κάτω από άγνωστους και τρομερούς ρυθμούς, και κανείς, μα κανείς, δεν ακούει. Δεν θ' ακούσει.

Το ξέρω, εγώ θα βασανίζομαι για πολύ ακόμα.


γ. γεωργίου


----------
σημείωση: το έργο το έχω πάρει από το site του δημιουργού του, Jan Staller