Every work of art is an uncommitted crime


-Theodor Adorno-

daDa ποiησΗ dAda λογοtεΧνiα dadA pUnk dADa

Τελάλης:

Δευτέρα, Αυγούστου 24, 2009

Tetsuo: The Iron Man (1989), σκηνοθεσία Shinya Tsukamoto

Ένα έργο το οποίο πραγματικά με εντυπωσίασε. Το κείμενο που ακολουθεί το είχα αρχικά ποστάρει στο blue-whitegt εδώ και καιρό -μάλλον πάνω από χρόνο, ως σχόλιο στην ταινία. Οι αλλαγές που έχω κάνει στο κείμενο είναι πολύ λίγες.


Πολύ διαβασμένος ο Tsukamoto. Επιρροές συνειδητές είτε ακόμα ασυνείδητες από Eisenstein, Kubrick [καθώς και από σκηνοθετικές δημιουργίες που σημάδεψαν την σκέψη και την αισθητική μας πχ. αυτοκρατορία των αισθήσεων], Video Art, θέατρο Kabuki και Bunraku, Marquis de Sade.

Ακόμα, ο τρόπος θέασης της πραγματικότητας του σύγχρονου κόσμου μέσα από την “πρόοδο” και την [αυτο]καταστροφή, μου θυμίζει, στον πυρήνα του, το Koyaanisqatsi του Godfrey Reggio ο οποίος μιλώντας για το έργο του παίρνει τη θέση: "It's not that we use technology, we live technology. Technology has become as ubiquitous as the air we breathe, so we are no longer conscious of its presence”, μόνο που στον manga χαρακτήρα “ironman” το “we live technology” γίνεται σωματικότητά του, η συνείδηση που μετ-ουσιώνεται και παρα-μορφώνεται αντιδρώντας βάναυσα στην πραγματικότητα που τον καθιστά “αθάνατο” -μιας πραγματικότητας που [του] επιβάλλεται, η οποία πραγματικότητα ως αδυσώπητη και αμετάκλητη εξουσία λαμβάνει το χαρακτήρα του “Αιώνιου”, της “αιωνιότητας”. Μπροστά σ' αυτό ο Shinya Tsukamoto είναι “ρομαντικός” σε αντίθεση με τον Reggio που παραμένει “ρεαλιστής”. Δεν βλέπει την καταστροφή από απόσταση [που είναι και ένας βαθμός παραδοχής της], γίνεται ένα μ' αυτήν -ή θα εκμηδενιστεί ολοκληρωτικά ή θα γεννηθεί ως κάτι άλλο, ως κάτι διαφορετικό απ' ό,τι του επιβάλλεται [κάτι που φυσικά δεν μπορεί να προβλέψει μέχρι το τέλος της πάλης αυτής, μέχρι το τέλος της ταινίας]. Η “ρομαντική” ματιά του Tsukamoto έγκειται σ' αυτήν την άρνηση απέναντι στην πραγματικότητα [μπορεί να βυθίζει ο ίδιος το σίδερο στον μηρό του ωστόσο είναι ένα μπόλι που οφείλει την ύπαρξή του στην “αρχική χειρονομία” του μίσους του και της επιθυμίας για εκδίκηση, μια μεταφορά της μεταμόρφωσης που γεννιέται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο -την σύγχρονη “παρηκμασμένη” Ιαπωνία των Σαμουράι], και στην ανέλπιδη και οδυνηρή αφομοίωση από αυτήν η οποία τελικά αντί να τον καταστρέφει τον μεταστοιχειώνει σε κάτι για το οποίο δεν μπορούμε ακόμα να αποφανθούμε, σε κάτι που στέκει ως Τρομερό.

Ήδη η τεχνική stop motion [ενημερωτικά βλέπε: http://en.wikipedia.org/wiki/Stop_motion και http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_stop-motion_films], η οποία επίσης χρησιμοποιείται για το Koyaanisqatsi, εδώ στο Tetsuo εξυπηρετεί άψογα αυτόν τον συγκαλυμμένο από τη βία “ρομαντισμό” που αγγίζει τα όρια του μηδενισμού. Φυσικά ο Tsukamoto δεν κάνει φιλοσοφία, αλλά τέχνη. Ο παρ' ολίγον μηδενισμός ξεπερνιέται από την ίδια την κίνηση του καλλιτεχνικού έργου η οποία εξωθεί προς τα μπρος την σκέψη. Όπως κάθε μοντέρνο έργο έτσι και το Tetsuo δεν προσπαθεί να περιγράψει τη “φύση” αλλά να τη διαλύσει, να την αποσυνθέσει και να της δώσει το νόημα που επιθυμεί και κατανοεί, χρησιμοποιώντας την [εκμεταλλεύοντάς την]. Το frame by frame είναι μια τεχνική που ως τέτοια αντιτίθεται στη φύση -στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο και συνεπώς τον αντιλαμβανόμαστε. Και όπως η ροή-κίνηση βγαίνει μέσα από την πληθώρα ακίνητων εικόνων έτσι και ο στοχασμός -και κυρίως ο αισθητικός στοχασμός- πηγάζει από τη b' κουλτούρα την οποία ο δημιουργός εντυπωσιακά κατέχει. Αξιοπρόσεχτες οι σκηνές κυνηγητού-μάχης των δύο “τεράτων” [εκτελεσμένες με stop motion] που θα μπορούσαν να είναι βγαλμένες από το Japanese tokusatsu Super Sentai Series [βλέπε: http://en.wikipedia.org/wiki/Tokusatsu και http://en.wikipedia.org/wiki/Super_Sentai] το οποίο [1975] οχτώ περίπου χρόνια αργότερα θα οικειοποιηθεί η Αμερική στο προσαρμοσμένο "Western" "Power Rangers". Tokusatsu σημαίνει special effects και για τους Ιάπωνες είναι μια "αυθεντική εξέλιξη" της σκέψης τους στον μεταπολεμικό κόσμο, όπου ηττημένοι και ταπεινωμένοι βρέθηκαν ενώπιον ενός νέου αυτοπροσδιορισμού. Κάτι που ποτέ τους δεν κατανόησαν -κι ούτε πρόκειται- οι Αμερικανοί. Το Tetsuo πέρα από cult movie είναι και μια δραματική εξιστόρηση του Ιαπωνικού λαού, αυτού που πλέον δεν μπορεί να νοσταλγεί την ξεχωριστή του ταυτότητα δίχως να ματώνει, δίχως τον διχασμό και την παραφροσύνη ενός μηχανοποιημένου κόσμου [όπως θα 'λεγε ο Adorno].


Πραγματικό αριστούργημα.


γ. γεωργίου


1 σχόλιο: