(Μπήκα αρκετές φορές, ενώ αντέγραφα το κείμενο, στον πειρασμό να γράψω κάτι. Τελικά αποφάσισα ότι για ένα τέτοιο κείμενο το καλύτερο που μπορώ να κάνω είναι να σωπάσω τον εαυτό μου και να αφουγκραστώ. Ίσως μια άλλη φορά... Γι' αυτό…)
Πολύ αφηρημένο
Στην πάλη του με τις κυρίαρχες δυνάμεις ο Διαφωτισμός αντιπροσώπευε την αλήθεια. Μετά τη νίκη, που είχε αιματηρό αποκορύφωμα τη Γαλλική Επανάσταση, έπαψε να υπάρχει η αντίθεση από την οποία ζούσε, οι θέσεις του παρέμειναν οι ίδιες αλλά, επειδή δεν ήταν πια διαμαρτυρία ενάντια στη δύναμη της αδικίας, συρρικνώθηκαν και έγιναν άνοστη γνωσιοθεωρία που δεν ήταν καν σωστή. Η σκέψη χάνει τη δύναμή της όταν χαθεί η ένταση που αναπτύσσεται στην πάλη της με την πραγματικότητα. Όταν είναι απομονωμένη, αποτραβηγμένη από την ιστορία, όταν είναι δηλαδή απλή «θέση», η αλήθεια δεν έρχεται πια κοντά της. Από μόνες τους ακόμη και οι ανώτερες ιδέες δεν είναι τίποτε. Αυτό είναι το νόημα της πρότασης για τον πόνο και την ανία, που υπάρχει στον πρόλογο της Φαινομενολογίας. Αυτό λύνει επίσης το αίνιγμα του γιατί η τέχνη είναι ανιαρή. Το αφηρημένο είχε μια γλώσσα όταν περιφρονούσε το νατουραλισμό, ακόμη και τον ιμπρεσιονιστικά και εξπρεσιονιστικά προηγμένο νατουραλισμό. Τώρα που τα έργα του 19ου αιώνα έχουν γίνει απολιθωμένα μουσειακά κομμάτια, η αφηρημένη τέχνη ξεθωριάζει, γίνεται καταναλωτικό προϊόν, διακοσμητικό στοιχείο. Γίνεται άνοστη και κομφορμιστική, όσο επαναστατικές κι αν είναι οι χειρονομίες της. «Χρειάζεται λίγο χρώμα σ' αυτόν τον τοίχο» λέει ο διευθυντής τράπεζας που συμπορεύεται με την εποχή του. « Look how funny» λέει ο αμερικανός υπάλληλος βλέποντας έναν Picasso, «that woman has three eyes, doesn't she?». Οι καλλιτέχνες νίκησαν, αλλά ήταν μια πύρρεια νίκη. Σε καιρούς σαν το δικό μας η τέχνη επιβιώνει μέσω των ηττών της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου