Σε βαθύ κόκκινο τοπίο πέρα
Εκεί όπου
Το μάτι κόβεται καθώς
Τραχύς ο ουρανός εισέρχεται
Ή τουλάχιστο προσπαθεί
Κλέβοντας κάτι από Μοντριάν
Ο υαλότοιχος στέκει βουβός
Ανακλώντας τις χρυσαφιές πινελιές της δημιουργίας ενώ
Χελώνες τονίζουν τη μη-βιασύνη της φύσης
Συνθέτοντας μια έκπαγλη αρμονία
Μέχρις κι η θάλαττα ανέβηκε ως εκεί να δει να θαυμάσει
Όμως αντ' αυτού κλαίει προφέροντας τα λόγια
Γιατί να μη μπορούμε
Να νικήσουμε τους προφήτες;
Αυτή ξέρει
Η αιώνια πείρα της μπορεί να δει
Την τυφλότητα των πολλών που
Σκυροδετεί περίβολο
Πνίγοντας γι' άλλη μια φορά
Τη μοναδικότητα
(Αύγουστος '98, Σέρρες)
γ. γεωργίου
Καλησπέρα,σου γράφω εδώ κάποιες πρόχειρες 'απαντήσεις' στο ΄σεντόνι' σου, γιατί το 'ποιείν' είναι κυρίως για ποίηση, ενώ αυτά που θέλω να γράψω αφορούν καθαρά τη φιλοσοφία.
ΑπάντησηΔιαγραφή1)Ο αρχαιότερος τρόπος αναζήτησης 'νοήματος' αφορούν ένα νόημα που προυπάρχει της ύπαρξής μας και πρέπει να ψάξουμε πάρα πολύ για να το βρούμε. Δες όλα τα τελετουργικά των θρησκειών και τις διάφορες μυήσεις που -υποτίθεται- πως εκπαίδευαν τους μυόμενους.
2) Θυμήσου τη φιλοσοφία του Πλάτωνα και τις Ιδέες που πρέπει να αλλάξουμε τρόπο ύπαρξης για να τις θεαθούμε, σου θυμίζω το κλασικό παράδειγμα του σπηλαίου από την Πολιτεία.
3)Ο Νίτσε δεν έγινε γνωστός από τις διαλέξεις του Χάιντεγκερ οι οποίες άλλωστε πέρασαν στο ευρύτερο κοινό πολύ αργότερα από τον β΄παγκ. πόλεμο.
4)Τίποτε δεν εμποδίζει την ύπαρξη ενός και μόνο έγκυρου και καθολικού νοήματος. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει, το ταξίδι και η αναζήτηση είναι από μόνο του ένα παγκόσμιο νόημα, θυμήσου τον Οδυσσέα του Καβάφη.
5)Αν περάσουμε στην 'εφεύρεση' του νοήματος από την κάθε μία ανθρώπινη οντότητα, αναζητώντας όχι την οντολογία της πραγματικότητας (μπορεί να μην υπάρχει) αλλά το αυτεξούσιο της εμπειρίας, οδηγούμαστε αναγκαστικά στα λόγια με τα οποία έκλεισες.
6)Η πλάκα είναι πως ο Χομπς στον Λεβάθιαν, ακολουθεί τη συλλογιστική σου, μόνο που αντί να οδηγηθεί στην ελευθερία, οδηγείται στο κυρίαρχο κράτος.
7) Δεν υποστηρίζω πως υπάρχει ένα και μόνο νόημα το οποίο πρέπει ντε και καλά να ψάξουμε. Ο δρόμος που παίρνεις όμως-νομίζω- θα μας οδηγήσει απαραίτητα στην αυθαιρεσία της βίας και όχι στην ελευθερία της δημιουργίας.
8)Ο Νίτσε καταφέρθηκε εναντίον της απόλυτης εγκυρότητας της -κάθε- γνώσης, αλλά τελικά οδηγήθηκε στο να δημιουργήσει έναν 'νομοθέτη' (Ζαρατούστρα).
Με εκτίμηση, Γ.Πατιός
Γειά σου Γιώργο Πατιέ (ο ενικός δεν είναι έλλειψη σεβασμού, κάθε άλλο). Σε ευχαριστώ για το έναυσμα που μου δίνεις με τις σκέψεις σου. Εκτός ποιείν λοιπόν (θα μου επιτρέψεις να βάλω το λινκ - http://www.poiein.gr/archives/6880/index.html - που παραπέμπει στο σχόλιο που έκανα στο κείμενο του Σωτήρη Παστάκα μιας και η συζήτηση μεταφέρεται εδώ). Ως επαγγελματίας της φιλοσοφίας είσαι ένας χρήσιμος συνομιλητής και είμαι διατεθειμένος να συζητήσω και να πάρω από σένα. Ίσως είναι καλύτερα που επέλεξες να "απαντήσεις" εδώ -στο ποιείν οι τσακωμοί είναι συχνοί τελευταία. Ωστόσο θα ήθελα και την άποψη του Παστάκα κυρίως από τη σκοπιά τού επαγγελματία ψυχιάτρου -αλλά και του ποιητή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια το θέμα του Νίτσε (με τον Χάιντεγκερ) που ανέφερα δεν θα επιμείνω καθώς δεν μπορώ να έχω άποψη προσωπική αλλά είναι κάτι που διάβασα και δε θυμάμαι να σου πω την πηγή -όχι ότι έγινε γνωστός, δεν έγραψα αυτό, αλλά ότι άρχισαν να τον παίρνουν στα σοβαρά σαν φιλόσοφο όταν ο διάσημος, από τα τέλη κιόλας του '20, μαθητης του Χούσερλ και έπειτα φιλόσοφος του «dasein» -διάσημος ως καθηγητής, για τον τρόπο που προσέγγιζε τα φιλοσοφικά κείμενα στις παραδόσεις του- συμπεριέλαβε στους κύκλους μαθημάτων του (τη δεκαετία του '30) κείμενα του Νίτσε με τα οποία και ασχολήθηκε σε βάθος. Τέλος πάντων δεν με απασχολεί αυτό το ζήτημα. Απεναντίας έχουν ενδιαφέρον οι θέσεις σου που βλέπουν την σκέψη που διαπνέει το σχόλιο στο ποιείν να οδηγείται στην αυθαίρετη βία, κτλ. Έχω σκεφτεί πολλά και δεν ξέρω πως να αρχίσω. Ελπίζω να είμαι όσο σαφής γίνεται. Δεν υποστηρίζω ότι δεν υπάρχει αλήθεια ή νόημα. Λέω ότι η ζωή προηγείται, όπως θα έλεγε ένας πολύ καλός μου φίλος. Όταν αναφέρομαι στη ζωή και στην αίσθηση δεν αναφέρομαι στη «ζωούλα μου», στο «γουστάρω, δεν γουστάρω». Μιλάω για την αίσθηση της Ζωής μέσα μας, για το ίδιο το γεγονός της ζωής ως πληρότητας. Λέγοντας πως «αλήθεια ίσως να μην υπάρχει», δεν αναιρώ την ύπαρξη αλήθειας αλλά την απόλυτη εγκυρότητα την μίας αλήθειας όπως οι κοινωνίες με τα ιερατεία τους επιβάλλουν και ο κόσμος δέχεται δουλικά, είτε μιλάμε για επιστημονικές αλήθειες είτε για φιλοσοφικές. Αυτό είναι φασισμός. Όχι η εμπειρία της Ζωής. Αυτή εμπεριέχει και σκέψη και μουσική και χρώμα. Όλο αυτό το παιχνίδισμα δημιουργεί νόημα. Αλλά είναι το δικό μου/σου νόημα το οποίο δεν «νιώθει» καμία ανάγκη απόρριψης του νοήματος του άλλου. Αν δε μου αρέσει, δεν μου πάει, στρίβω. Όταν η ζωή δεν μου αρκεί, γράφω, τότε αναζητώ κάτι έξω από μένα, ένα νόημα να πιαστώ. Θα μπορούσα να είμαι αυτιστικός θα μου πεις, ή ψυχασθενής, αρνούμενος την οντολογία της πραγματικότητας. Βεβαίως. Θα μπορούσα όμως να είμαι και ο Πεσσόα, ο Μπλέηκ, ο Ρεμπώ. Το αυτεξούσιο της εμπειρίας μπορεί να οδηγήσει τόσο στην αυθαίρετη βία όσο και στην ελευθερία και δημιουργία. Όπως και το να ψάχνεις μια αλήθεια έξω από σένα μπορεί να οδηγήσει στην αυθαίρετη βία. Ο καθένας διανύει τον δρόμο του με τα δικά του «όπλα». Το «τόσες αλήθειες όσες και οι άνθρωποι. Ο καθείς και τα όπλα του, με τη φωνή του Ελύτη», που γράφω στο σχόλιο, επιθυμεί μια ελεύθερη κοινωνία που σέβεται την παρουσία του άλλου. Δεν χωρίζει σε εμείς και εσείς, εγώ και οι άλλοι. Εδώ είναι η διαφωνία μου, στο ότι θεωρείς αναπόφευκτη τη βία.
Όταν λέω: «Σώμα, χωρίς τη διάκριση σε res extensa και res cogitans…», δεν εννοώ ένα ακέφαλο σώμα, αλλά ένα σώμα το οποίο δεν είναι προϊόν διχασμού. Αυτό, το Σώμα, συνδέεται με την ποίηση ως εκείνο που προσεγγίζει και συλλαμβάνει. Αισθάνεται με άλφα κεφαλαίο. Είναι κάτι σαν το intuition αν μπορώ να πω. Η κίνηση που διαγράφεται δεν απορρίπτει το νόημα ή την αλήθεια. Έχει τη δική του αλήθεια η οποία δεν είναι απόλυτη, ούτε όμως αυθαίρετη απαραίτητα. Είναι ωστόσο απαλλαγμένη από την Αλήθεια και το Νόημα που μια κοινωνία προάγει. Αυτή η Αλήθεια και αυτό το Νόημα έχουν οδηγήσει την ανθρωπότητα στη φρίκη και τη βία. Απλώς η κοινωνία τείνει να εκλογικεύει πάντα κάθε της πράξη και να την παρουσιάζει όπως αυτή θέλει προς συμφέρον της. Τοποθετεί τη βία μέσα μας. Το νόημα καταντάει μια κοινωνική κατασκευή ώστε να μπορέσει η ίδια να υπάρξει. Κι ενώ είναι ο καμουφλαρισμένος δολοφόνος, αντιστρέφει τα όσα κάνει σε αλήθεια. Ακούμε κάθε μέρα τις ανοησίες περί πατρίδας και θρησκείας, βιώνουμε το ρατσισμό (έντονα εδώ στη θεσσαλονίκη που ζω αυτή την στιγμή), το απαράδεκτο, το ψέμα, την υποκρισία, την ανοησία, όλη τη βία του κυρίαρχου και εξουσιαστικού λόγου. Από εδώ παράγεται ο ανορθολογισμός. Από δω και η ψύχωση. Μην ξεχνάμε ότι για την ψυχανάλυση είμαστε όλοι νευρωτικοί. Και η νεύρωση συνδέεται με την ίδια την κοινωνία και την πίεση που αυτή ασκεί στα άτομα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπειδή το σχόλιο αφορούσε την τέχνη και πιο συγκεκριμένα την ποίηση θα ήθελα εδώ να καταθέσω τον τρόπο με τον οποίο γράφω. Ποτέ μου δεν ξεκινάω από μια αλήθεια ή προσπαθώντας να ντύσω κάποιο νόημα με λέξεις. Ακολουθώ έναν ήχο, ένα χρώμα, έναν ρυθμό. Ακολουθώ μια αίσθηση. Μια αστραπή. Μια διέγερση. Προσπαθώ αυτό που «βλέπω» να το αγγίξω. Αν τα καταφέρω, στο τέλος το ποίημα φέρει νόημα και φέρει και την αλήθεια αυτού που το έγραψε, που δεν είναι ούτε απόλυτη ούτε αυθαίρετη, επαναλαμβάνω, ωστόσο είναι κάτι από το οποίο εγώ μπορώ να μάθω. Είναι σάρκα μου. Μαθαίνω από τα ποιήματά μου, καταλαβαίνω πράγματα που αλλιώς δε θα μπορούσα. Ο ποιητής δεν είναι φιλόσοφος, είναι δημιουργός. Και μαθητής. Η ποίηση τρέφει. Στην έννοια της δημιουργίας πάντα υπάρχει και η έννοια της ζωής. Γι' αυτό μιλάω για ζωή.
Ο ψυχασθενής της ταινίας ομολογεί στον δικηγόρο του πως έσφαξε αρκετούς ανθρώπους (δίνοντας και κάποια στοιχεία ή ονόματα για τους νεκρούς), όμως δεν γίνεται πιστευτός -απεναντίας ο δικηγόρος γελάει και όταν ο psycho επιμένει πως πράγματι έχει σφάξει κι έχει μάλιστα γευτεί και ανθρώπινη σάρκα, αυτός θυμώνει και τον παρακάμπτει λέγοντας «αρκετά, δεν είναι πια αστείο». Δεν γίνεται πιστευτός γιατί τον θεωρούν έναν βαρετό τύπο, έναν φλώρο, και τα όσα λέει φάρσα. Και στην πραγματικότητα κανείς στην ταινία δεν νοιάζεται για τίποτα έξω από την κενότητα της ίδιας του της ζωής. Αυτοί, ωστόσο, οι χαρακτήρες έχουν ένα (κοινό) νόημα το οποίο δεν επιδέχεται καμία άλλη πρόσμειξη, είναι νόημα πετρωμένο, δίχως κόπο, και δίχως σκέψη. Ο ψυχασθενής έχει ομολογήσει αλλά δεν έχει λυτρωθεί, και λέει μέσα του: inside doesn't matter. Αυτό χαρακτηρίζει την εποχή μας, τον σημερινό άνθρωπο. Λέω: inside matters, αλλά το «μέσα» δεν είναι το νόημα και η αλήθεια που κάποιος απλώς έχει λάβει από έξω μόνο και μόνο για να μη νιώθει κενός, να μην υποφέρει, και να κοιμάται τα βράδια ήσυχος. Η αλήθεια όπως προσφέρεται από την κοινωνία δεν είναι παρά πρόζακ και ζάναξ, την καταπίνει κανείς και παει για ύπνο. Καταφέρομαι εναντίον οποιασδήποτε αλήθειας όταν απουσιάζει ο προσωπικός μόχθος και πόνος που υποφέρει κανείς για χάρη της. Κάπου, το τελευταίο αυτό, το λέει ο Βιτγκενστάιν καλύτερα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ φιλικά
Υ.Γ. Κι εδώ σεντόνι άπλωσα όπως φαίνεται…